ദൈനംദിന ജീവിതത്തിന്റെ തിരക്കുകളിൽ നിന്ന് ശാന്തതയിലേക്കുള്ള ഒരു വാതിലാണ് ഉറക്കം. അത് കേവലം ഒരു ശാരീരിക വിശ്രമം മാത്രമല്ല, പ്രവാചക വചനമനുസരിച്ച് ‘ചെറിയ മരണ’മാണ്. ഒരു ദിവസത്തെ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് വിരാമമിട്ട്, അടുത്ത പ്രഭാതത്തിൽ പുതിയൊരു തുടക്കത്തിനായി നമ്മെത്തന്നെ സജ്ജമാക്കുന്ന ഒരു സുപ്രധാന ഘട്ടം. ഈ നിശബ്ദ നിമിഷങ്ങളെ എങ്ങനെ കൂടുതൽ അർത്ഥവത്താക്കാം എന്ന് ഇസ്‌ലാം നമ്മെ പഠിപ്പിക്കുന്നുണ്ട്.
ഉറങ്ങുന്നതിന് മുമ്പ് നിർബന്ധമായും നാല് കാര്യങ്ങൾ ചെയ്തിരിക്കണം എന്ന് പരാമർശിക്കുന്ന ഒരു പ്രഭാഷണം (അല്ലെങ്കിൽ ഹദീസ്) പലയിടത്തും ഉദ്ധരിക്കപ്പെടാറുണ്ട്. ഈ നാല് കാര്യങ്ങൾ ഇവയാണ്: ഖുർആൻ മുഴുവൻ ഓതുക, എല്ലാ പ്രവാചകന്മാരെയും ശുപാർശകരാക്കുക, എല്ലാ സത്യവിശ്വാസികളെയും തൃപ്തിപ്പെടുത്തുക, ഒരു ഹജ്ജും ഉംറയും നിർവഹിക്കുക.
ഒറ്റനോട്ടത്തിൽ, എല്ലാ രാത്രിയിലും ഇവ നിർവഹിക്കുക അസാധ്യമാണെന്ന് തോന്നിയേക്കാം. എന്നാൽ, ഈ ഹദീസ് തന്നെ അതിനുള്ള എളുപ്പവഴികളും നിർദ്ദേശിക്കുന്നു.
ഒരു പ്രധാനപ്പെട്ട കാര്യം തുടക്കത്തിലേ പറയേണ്ടതുണ്ട്. ഹദീസ് പണ്ഡിതന്മാരുടെ (മുഹദ്ദിസുകൾ) സൂക്ഷ്മമായ പരിശോധനയിൽ, ഈ നാല് കാര്യങ്ങൾ ഒരുമിച്ച് ഈ പ്രത്യേക രൂപത്തിൽ (“നാല് കാര്യം ചെയ്യാതെ ഉറങ്ങരുത്…”) പരാമർശിക്കുന്ന ഈ റിപ്പോർട്ട് ആധികാരികമായി സ്ഥിരീകരിക്കപ്പെട്ട (സ്വഹീഹ്) ഒന്നല്ല. ഇതിനെ വളരെ ദുർബലമായതോ (Da’if) അല്ലെങ്കിൽ പിൽക്കാലത്ത് കെട്ടിച്ചമച്ചതോ (Mawdu’) ആയാണ് പല പണ്ഡിതന്മാരും വിലയിരുത്തുന്നത്.
എങ്കിലും, നാം ഈ റിപ്പോർട്ടിനെ പൂർണ്ണമായി തള്ളിക്കളയേണ്ടതില്ല. കാരണം, അതിലെ ഉള്ളടക്കം വളരെ അമൂല്യമാണ്. അതിൽ പരാമർശിച്ചിരിക്കുന്ന ഓരോ കാര്യങ്ങളും—ഖുർആൻ പാരായണം, സ്വലാത്ത് ചൊല്ലൽ, മറ്റുള്ളവർക്ക് വേണ്ടി പാപമോചനം തേടൽ, അല്ലാഹുവിനെ സ്മരിക്കൽ (ദിക്ർ)—എന്നിവയെല്ലാം വെവ്വേറെയായി പരിശോധിക്കുമ്പോൾ, ഏറ്റവും പുണ്യമുള്ളതും സ്വഹീഹായ ഹദീസുകളാൽ ശക്തമായി സ്ഥിരീകരിക്കപ്പെട്ടതുമായ ആരാധനകളാണ്. ഈ നാല് ‘നിധികൾ’ എന്താണെന്നും അവ നമ്മുടെ ഉറക്കിന് മുമ്പുള്ള നിമിഷങ്ങളെ എങ്ങനെ സമ്പന്നമാക്കുന്നു എന്നും നമുക്ക് വിശദമായി പരിശോധിക്കാം.
1. ഖുർആൻ മുഴുവൻ ഓതുക
നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ട രീതി: സൂറത്തുൽ ഇഹ്ലാസ് (ഖുൽ ഹുവല്ലാഹു അഹദ്), സൂറത്തുൽ ഫലഖ്, സൂറത്തുൽ നാസ് എന്നിവ ഓതുക. ചില റിപ്പോർട്ടുകളിൽ സൂറത്തുൽ ഇഹ്ലാസ് മാത്രം മൂന്ന് തവണ ഓതുക എന്നും കാണാം.
ആത്മീയ പ്രാധാന്യം:
ദിവസവും ഉറങ്ങുന്നതിനുമുമ്പ് ഖുർആൻ മുഴുവൻ ഓതുക എന്നത് മിക്കവർക്കും പ്രായോഗികമല്ല. എന്നാൽ പ്രവാചകൻ (സ) നമ്മെ ഒരു എളുപ്പവഴി പഠിപ്പിച്ചു. അവിടുന്ന് അരുളി: “സൂറത്തുൽ ഇഹ്ലാസ് (ഖുൽ ഹുവല്ലാഹു അഹദ്) ഖുർആനിന്റെ മൂന്നിലൊന്നിന് തുല്യമാണ്.” (സ്വഹീഹ് മുസ്ലിം).
ഈ അടിസ്ഥാനത്തിൽ, ഒരാൾ മൂന്ന് തവണ സൂറത്തുൽ ഇഹ്ലാസ് പാരായണം ചെയ്യുമ്പോൾ, അയാൾക്ക് ഖുർആൻ മുഴുവൻ ഓതിയതിന് തുല്യമായ പ്രതിഫലം ലഭിക്കുന്നു. ഇത് അല്ലാഹുവിന്റെ കാരുണ്യത്തിന്റെ വിശാലതയാണ് കാണിക്കുന്നത്.
എന്തുകൊണ്ടാണ് ഈ ചെറിയ സൂറത്തിന് ഇത്രയധികം പ്രാധാന്യം? കാരണം, ഇത് ഇസ്ലാമിക വിശ്വാസത്തിന്റെ കാതലാണ്—തൗഹീദ് (ഏകദൈവ വിശ്വാസം). അല്ലാഹുവിന്റെ ഏകത്വത്തെയും, അവൻ ആരെയും ആശ്രയിക്കുന്നില്ലെന്നും എല്ലാവരാലും ആശ്രയിക്കപ്പെടുന്നവനാണെന്നും, അവന് തുല്യനായി ആരുമില്ലെന്നും ഈ സൂറത്ത് പ്രഖ്യാപിക്കുന്നു. ഒരു ദിവസം അവസാനിപ്പിക്കുമ്പോൾ, നമ്മുടെ വിശ്വാസത്തിന്റെ അടിസ്ഥാന ശിലയായ ഈ തൗഹീദിനെ വീണ്ടും ഉറപ്പിക്കുന്നത് പോലെയാണ് ഇത്.
കൂടാതെ, പ്രവാചകൻ (സ) ഉറങ്ങാൻ കിടക്കുമ്പോൾ പതിവായി സൂറത്തുൽ ഇഹ്ലാസ്, ഫലഖ്, നാസ് (അൽ-മുഅവ്വിദാത്ത്) എന്നിവ ഓതുകയും കൈകളിൽ ഊതി ശരീരം തടവുകയും ചെയ്യുമായിരുന്നു. ഇത് എല്ലാവിധ തിന്മകളിൽ നിന്നും അസൂയയിൽ നിന്നും പൈശാചിക പ്രവണതകളിൽ നിന്നും അല്ലാഹുവിനോട് അഭയം തേടലാണ്. അങ്ങനെ, വിശ്വാസത്തിന്റെ കരുത്തും സംരക്ഷണത്തിന്റെ കവചവും ഒരേസമയം നേടിയാണ് വിശ്വാസി ഉറക്കത്തിലേക്ക് പ്രവേശിക്കുന്നത്.
2. എല്ലാ പ്രവാചകന്മാരെയും ശുപാർശകരാക്കുക
നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ട രീതി: എല്ലാ പ്രവാചകന്മാരുടെയും മേൽ സ്വലാത്ത് ചൊല്ലുക.
(ഉദാഹരണത്തിന്: “അല്ലാഹുമ്മ സ്വല്ലി അലാ സയ്യിദിനാ മുഹമ്മദിൻ വ ആലിഹി വ സ്വഹ്ബിഹി വ സല്ലിം, വ അലാ ജമീഇൽ അൻബിയാഇ വൽ മുർസലീൻ” – അല്ലാഹുവേ, മുഹമ്മദ് നബിയുടെ മേലും കുടുംബത്തിന്റെയും അനുയായികളുടെ മേലും, കൂടാതെ എല്ലാ പ്രവാചകന്മാരുടെയും ദൂതന്മാരുടെയും മേലും നീ അനുഗ്രഹവും സമാധാനവും ചൊരിയേണമേ).
ആത്മീയ പ്രാധാന്യം:
പ്രവാചകന്മാരുടെ ശുപാർശ (ശഫാഅത്ത്) പരലോക വിജയത്തിന് അനിവാര്യമായ ഒന്നാണ്. അന്ത്യനാളിൽ, മനുഷ്യരെല്ലാം ഭയചകിതരായി നിൽക്കുമ്പോൾ, നമുക്ക് വേണ്ടി അല്ലാഹുവിനോട് ശുപാർശ പറയാൻ അധികാരമുള്ളവരാണ് പ്രവാചകന്മാർ. മുഹമ്മദ് നബി (സ) യുടെ മേൽ സ്വലാത്ത് ചൊല്ലുന്നതിന്റെ പ്രാധാന്യം നമുക്കെല്ലാവർക്കും അറിയാം. “ആരെങ്കിലും എന്റെ മേൽ ഒരു സ്വലാത്ത് ചൊല്ലിയാൽ, അല്ലാഹു അവന്റെ മേൽ പത്ത് അനുഗ്രഹം ചൊരിയും” (സ്വഹീഹ് മുസ്ലിം) എന്ന് നബി (സ) പഠിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്.
എന്നാൽ ഈ പ്രവൃത്തി നമ്മെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നത് മുഹമ്മദ് നബിയെ (സ) മാത്രമല്ല, അല്ലാഹു നിയോഗിച്ച എല്ലാ പ്രവാചകന്മാരെയും (അൻബിയാഅ്) സ്നേഹിക്കാനും ആദരിക്കാനും കൂടിയാണ്. ആദം (അ) മുതൽ ഇബ്രാഹീം (അ), മൂസ (അ), ഈസ (അ) വരെയുള്ള എല്ലാ പ്രവാചകന്മാരിലും വിശ്വസിക്കുക എന്നത് ഈമാനിന്റെ ഭാഗമാണ്. “അവന്റെ ദൂതന്മാരിൽ ആർക്കിടയിലും ഞങ്ങൾ വിവേചനം കൽപിക്കുന്നില്ല” (സൂറത്തുൽ ബഖറ: 285) എന്ന് പ്രഖ്യാപിക്കാൻ ഖുർആൻ നമ്മോട് ആവശ്യപ്പെടുന്നു.
ഉറങ്ങുന്നതിനു മുമ്പ് എല്ലാ പ്രവാചകന്മാർക്കും വേണ്ടി അല്ലാഹുവിന്റെ അനുഗ്രഹത്തിനായി പ്രാർത്ഥിക്കുമ്പോൾ, നാം അവരോടുള്ള നമ്മുടെ സ്നേഹവും ബഹുമാനവും പ്രകടിപ്പിക്കുകയാണ്. ഇത് പ്രവാചക പരമ്പരയോടുള്ള നമ്മുടെ ബന്ധം ദൃഢമാക്കുകയും, അന്ത്യനാളിൽ അവരുടെയെല്ലാം ശുപാർശ ലഭിക്കാൻ നമ്മെ അർഹരാക്കുകയും ചെയ്യും.
3. എല്ലാ സത്യവിശ്വാസികളെയും തൃപ്തിപ്പെടുത്തുക
നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ട രീതി: ലോകത്തുള്ള എല്ലാ സത്യവിശ്വാസികൾക്കും വിശ്വാസിനികൾക്കും (മുഅ്മിനീങ്ങൾക്കും മുഅ്മിനാത്തുകൾക്കും) വേണ്ടി പാപമോചനം തേടുക.
(ഉദാഹരണത്തിന്: “അല്ലാഹുമ്മഗ്ഫിർ ലിൽ മുഅ്മിനീന വൽ മുഅ്മിനാത്, വൽ മുസ്ലിമീന വൽ മുസ്ലിമാത്, അൽ-അഹ്യാഇ മിൻഹും വൽ അംവാത്” – അല്ലാഹുവേ, ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവരും മരിച്ചവരുമായ എല്ലാ വിശ്വാസികൾക്കും വിശ്വാസിനികൾക്കും നീ പൊറുത്തു കൊടുക്കേണമേ).
ആത്മീയ പ്രാധാന്യം:
ഇസ്‌ലാം ഒരു സാമൂഹിക മതമാണ്. ‘ഞാൻ’ എന്നതിലുപരി ‘നമ്മൾ’ എന്നതിനാണ് അത് പ്രാധാന്യം നൽകുന്നത്. ഉറങ്ങാൻ കിടക്കുമ്പോൾ, നമ്മുടെ മനസ്സ് ശുദ്ധമായിരിക്കണം. പക, വിദ്വേഷം, അസൂയ, വെറുപ്പ് എന്നിവയിൽ നിന്ന് ഹൃദയത്തെ മോചിപ്പിക്കേണ്ട സമയമാണിത്.
എല്ലാ വിശ്വാസികൾക്കും വേണ്ടി പ്രാർത്ഥിക്കുക എന്നതിലൂടെ നാം രണ്ട് സുപ്രധാന കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യുന്നു. ഒന്ന്, മറ്റുള്ളവരോട് നമുക്ക് വല്ല നീരസവുമുണ്ടെങ്കിൽ അത് പൊറുക്കാൻ നാം മനസ്സിനെ പാകപ്പെടുത്തുന്നു. രണ്ട്, നമുക്ക് അറിയാത്ത, ലോകത്തിന്റെ വിവിധ കോണുകളിലുള്ള, എന്തിനേറെ, നമ്മെക്കാൾ മുമ്പ് മരണപ്പെട്ടുപോയ കോടിക്കണക്കിന് വിശ്വാസികൾക്ക് വേണ്ടിയും നാം പ്രാർത്ഥിക്കുന്നു.
“സത്യവിശ്വാസികൾ സഹോദരന്മാരാണ്” (സൂറത്തുൽ ഹുജുറാത്ത്: 10) എന്ന ഖുർആനിക സന്ദേശത്തിന്റെ പ്രായോഗിക രൂപമാണിത്. “തനിക്കുവേണ്ടി ഇഷ്ടപ്പെടുന്നത് തന്റെ സഹോദരനുവേണ്ടിയും ഇഷ്ടപ്പെടുന്നത് വരെ നിങ്ങളാരും യഥാർത്ഥ വിശ്വാസിയാവുകയില്ല” എന്ന പ്രവാചക വചനം ഇവിടെ അർത്ഥവത്താകുന്നു.
നാം മറ്റുള്ളവർക്ക് വേണ്ടി പാപമോചനം തേടുമ്പോൾ, മലക്കുകൾ നമുക്ക് വേണ്ടി പ്രാർത്ഥിക്കുമെന്ന് ഹദീസുകളിൽ വന്നിട്ടുണ്ട്. “ഒരു മുസ്ലിം തന്റെ സഹോദരന് വേണ്ടി അവന്റെ അഭാവത്തിൽ പ്രാർത്ഥിച്ചാൽ, ഒരു മലക്ക് ‘ആമീൻ, നിനക്കും അത് പോലൊന്ന് ലഭിക്കുമാറാകട്ടെ’ എന്ന് പറയും” (സ്വഹീഹ് മുസ്ലിം). അങ്ങനെ, ലോകത്തുള്ള സകല വിശ്വാസികളെയും നമ്മുടെ പ്രാർത്ഥനയിലൂടെ “തൃപ്തിപ്പെടുത്തുമ്പോൾ”, യഥാർത്ഥത്തിൽ നാം അല്ലാഹുവിന്റെ തൃപ്തിയും മലക്കുകളുടെ പ്രാർത്ഥനയുമാണ് സമ്പാദിക്കുന്നത്. ഇത് ഹൃദയ വിശാലതയുടെയും ആത്മീയ ഉന്നതിയുടെയും അടയാളമാണ്.
4. ഹജ്ജും ഉംറയും നിർവ്വഹിക്കുക
നിർദ്ദേശിക്കപ്പെട്ട രീതി: ഈ തസ്ബീഹ് ചൊല്ലുക: “സുബ്ഹാനല്ലാഹി, വൽഹംദുലില്ലാഹി, വലാ ഇലാഹ ഇല്ലല്ലാഹു, വള്ളാഹു അക്ബർ.”
ആത്മീയ പ്രാധാന്യം:
ജീവിതത്തിൽ ഒരിക്കലെങ്കിലും ഹജ്ജ് നിർവഹിക്കുക എന്നത് സാമ്പത്തികമായും ശാരീരികമായും കഴിവുള്ളവർക്ക് നിർബന്ധമാണ്. അതിന്റെ പ്രതിഫലം സ്വർഗമല്ലാതെ മറ്റൊന്നുമല്ലെന്ന് പ്രവാചകൻ (സ) പഠിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ എല്ലാവർക്കും എല്ലാ ദിവസവും ഹജ്ജും ഉംറയും ചെയ്യാനാവില്ല. ഇവിടെയാണ് ദിക്റുകളുടെ (അല്ലാഹുവിനെ സ്മരിക്കൽ) അത്ഭുതകരമായ പ്രതിഫലം നമുക്ക് തുണയാകുന്നത്.
“സുബ്ഹാനല്ലാഹി, വൽഹംദുലില്ലാഹി, വലാ ഇലാഹ ഇല്ലല്ലാഹു, വള്ളാഹു അക്ബർ” (അല്ലാഹു എത്ര പരിശുദ്ധൻ, സർവ്വ സ്തുതിയും അല്ലാഹുവിനാണ്, അല്ലാഹുവല്ലാതെ ആരാധനക്കർഹനായി മറ്റാരുമില്ല, അല്ലാഹു ഏറ്റവും വലിയവനാണ്) എന്ന വാചകങ്ങൾ അല്ലാഹുവിന് ഏറ്റവും പ്രിയപ്പെട്ടവയാണ്. ഇവയെ ‘അൽ-ബാഖിയാത്തുസ്സ്വാലിഹാത്ത്’ അഥവാ ‘നശിക്കാതെ നിലനിൽക്കുന്ന സൽകർമ്മങ്ങൾ’ എന്ന് ഖുർആൻ വിശേഷിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്.
ഈ ദിക്റുകളുടെ മഹത്വം വ്യക്തമാക്കുന്ന നിരവധി ഹദീസുകളുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, സൂര്യൻ ഉദിക്കുന്ന ഈ ലോകത്തുള്ള എന്തിനേക്കാളും എനിക്ക് പ്രിയപ്പെട്ടതാണ് ഈ വാചകങ്ങൾ എന്ന് നബി (സ) പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. മറ്റൊരു ഹദീസിൽ, ഈ ദിക്റുകൾ ഉഹ്ദ് മലയേക്കാൾ ഭാരമേറിയതാണെന്ന് പഠിപ്പിക്കുന്നു.
ഹജ്ജിന്റെയും ഉംറയുടെയും കാതൽ അല്ലാഹുവിന്റെ മഹത്വം പ്രകീർത്തിക്കലും (തൽബിയത്ത്), അവനെ സ്തുതിക്കലും (ഹംദ്), അവന്റെ ഏകത്വം പ്രഖ്യാപിക്കലുമാണ് (തൗഹീദ്). മേൽപ്പറഞ്ഞ തസ്ബീഹിലും ഈ എല്ലാ ഘടകങ്ങളും അടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. അതിനാൽ, അല്ലാഹുവിന്റെ കാരുണ്യം കൊണ്ട്, ഈ ദിക്റുകൾക്ക് ഹജ്ജിനും ഉംറയ്ക്കും സമാനമായ ഭാരവും പ്രതിഫലവും നൽകപ്പെട്ടേക്കാം. ഇത് അല്ലാഹുവിന്റെ സ്മരണയിൽ മുഴുകിക്കൊണ്ട് ഉറങ്ങാൻ കിടക്കുന്ന ഒരു വിശ്വാസിക്ക് ലഭിക്കുന്ന മഹത്തായ ഒരു ആത്മീയ നേട്ടമാണ്.
ഉപസംഹാരം
ഉറങ്ങുന്നതിന് മുമ്പുള്ള ഈ നാല് കാര്യങ്ങൾ ഒരുമിച്ച് പറയുന്ന ഹദീസിന്റെ ആധികാരികത പണ്ഡിതന്മാർക്കിടയിൽ തർക്കവിഷയമാണെങ്കിലും, അതിൽ അടങ്ങിയിരിക്കുന്ന ഓരോ പ്രവൃത്തിയും ഇസ്ലാമിക പ്രമാണങ്ങളാൽ ശക്തമായി പിന്തുണയ്ക്കപ്പെടുന്നവയാണ്. ഇതൊരു ‘ആത്മീയ പാക്കേജ്’ ആയി കാണാവുന്നതാണ്.
ഈ നാല് കാര്യങ്ങൾ ശീലമാക്കുന്ന ഒരു വ്യക്തി, തന്റെ ദിവസം അവസാനിപ്പിക്കുന്നത്:
- തൗഹീദ് പുതുക്കിക്കൊണ്ടും (സൂറത്തുൽ ഇഹ്ലാസ്).
- പ്രവാചകന്മാരോടുള്ള സ്നേഹം പ്രകടിപ്പിച്ചുകൊണ്ടും (സ്വലാത്ത്).
- സഹജീവികളോടുള്ള സ്നേഹവും ശുദ്ധമായ മനസ്സും കൊണ്ടും (ഇസ്തിഗ്ഫാർ).
- അല്ലാഹുവിന്റെ മഹത്വം വാഴ്ത്തിക്കൊണ്ടും (തസ്ബീഹ്).
ഇതിനേക്കാൾ മനോഹരമായി ഒരു ദിവസത്തിന് എങ്ങനെയാണ് വിരാമമിടാൻ സാധിക്കുക? അതിനാൽ, ഈ റിപ്പോർട്ടിന്റെ ആധികാരികതയെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ചകൾക്കപ്പുറം, ഇതിലെ അമൂല്യമായ പാഠങ്ങൾ ഉൾക്കൊണ്ട് നമ്മുടെ രാത്രികളെ കൂടുതൽ ചൈതന്യമുള്ളതാക്കാൻ ശ്രമിക്കാം.